Google’ın Kıdemli Bilim Adamı Çin’de “Değerlerin Yitirilmesi” Nedeniyle İstifa Etti

Kaynak: https://theintercept.com/2018/09/13/google-china-search-engine-employee-resigns/

Google’ın kıdemli bir araştırmacı bilim adamı, şirketin Çin’de Arama motorunun sansürlü bir versiyonunu başlatmaya dayalı planını protesto etmek için şirketten istifa etti. 

Jack Poulson, Google’ın araştırma ve yapay zeka departmanında, şirketin arama sistemlerinin doğruluklarını geliştirme üzerine çalışıyordu.

Ağustos başında, İntercept, internet devinin gizli bir şekilde Android cihazlara uyumlu bir Çin arama motoru geliştirdiğini ortaya çıkardıktan sonra, Poulson’ın Google’daki yöneticileriyle ilgili endişelenmesine neden oldu.Kod adı Dragonfly olan bu arama  sistemi, Çin’in otoriter hükümet görüşlerinin hassas olduğu – siyasi muhalifler, serbest konuşma, demokrasi, insan hakları ve barışçıl protestolar hakkında bilgiler gibi- içeriği kaldırmak için tasarlandı.

Patronlarıyla tartışma içine girdikten sonra Paulson, ağustosun ortasında Google için daha fazla çalışamayacağına karar verdi. İstifasını sundu ve şirketteki son günü 31 Ağustostu.

Bir röportajında İntercept’e kendisinin şirketin Dragonfly’dan dolayı istifa eden yaklaşık beş çalışanından biri olduğunu düşündüğünü söyledi. “Kamu insan hakları taahhütlerimizin ‘kaldırılmasını’ protesto etmek için istifa etmenin etik sorumluluğundan olduğunu” hissettiğini söyledi.

Daha önce Stanford Üniversitesinin matematik bölümünde doçent olan Poulson, Çin planının, yaygın olarak kabul edilen uluslararası hukuk ve insan hakları ilkelerine aykırı amaç güden teknolojilerin tasarlanmayacağını ve kullanılmayacağını belirten Google’ın yapay zeka prensiplerini ihlal ettiğine inandığını söyledi.

Poulson, sadece sansür uygulamasının kendisi hakkında endişeli olmadığını, ayrıca siyasi aktivistleri ve gazetecileri hedef almasıyla bilinen Çin güvenlik ajanslarına erişilebilir olacak olan Çin anakarasında müşteri verilerini barındırmanın etkilerinden de endişeli olduğunu belirtti.

İstifa dilekçesinde Poulson patronlarına şunu söyledi: “Benim kanaatime  göre  bu muhalefet demokrasilerin işleyişinde esastır. Ben muhalifler için korumanın aşınmasına katkıda bulunmaktan ya da bundan yararlanmaktan kaçınmak için istifaya zorlandım.”

“Dünya çapında hükümet müzakere pozisyonumuzu ve değerlerimizi kaybettiğimiz için Çin pazarına girme karşılığında sansür ve gözetleme taleplerini kabul etmeye niyetlendiğimizi görüyorum.” yazdı ve ekledi; “Çok gerçekçi bir ihtimal var ki o da şu, diğer uluslar, güvenlik taleplerine uyum talep etmek için Çin’deki eylemlerimizi baskı aracı olarak kullanmayı deneyecekler.

Dragonfly hakkında ifşalardan bu yana altı hafta içinde, içten ve dıştan büyük bir tepkiyle karşı karşıya olmasına rağmen, Google hala kamuya bir açıklama yapmadı. Bu ayın başlarında, Google’ın CEO’su Sundar Pichai kendisine Çin sansürü hakkında sorulacak olan Senato İstihbarat Komitesi duruşmasında bulunmayı reddetti. Şirket,  plan hakkında gazetecilerden gelen düzinelerce soruyu görmezlikten geldi ve bu sensörlü arama motorunun şirketin insan hakları ihlallerine doğrudan katkıda bulunması veya suç ortağı haline gelmesiyle sonuçlanabileceğini söyleyen insan hakları gruplarına karşı geldi. (Google ayrıca bu rivayetin soruşturmasında cevap vermedi.)
2016 Mayıs ayında Google’da çalışmaya başlayan Poulson (32), İntercept’e, şirketin kamuya karşı sessizliğinin hayal kırıklığını artırdığını söyledi. “Olaya karşı dünya çapında ciddi tepkiler var,” dedi. “Google’ın ahlaki kırmızı çizgileri neler? Biz bunları çoktan yazdık ancak şu an bunları çiğniyor gibi görünüyoruz. Google’ın vaatlerinin neler olduğuna ilişkin açıklamalarını gerçekten görmek isterim.”

Google 2006’da, Çin’de sansürlü bir arama motoru başlatmıştı fakat 2010’da, Çin hükümetinin serbest konuşmayı sınırlama çabalarını, siteleri engellemesini ve insanların Gmail hesaplarını hacklemesini gerekçe göstererek ülkede bu servisin işletilmesini durdurdu. O zamanda, Google’ın kurucusu Sergey Brin kendisinin sansür uygulamasına karşı olduğuna açıklık getirdi. Brin çocukluğunu Sovyetler Birliğinde geçirmişti ve ailesinin oradaki deneyimlerine bağlı olarak “bireysel özgürlüklerin engellenmesine karşı özellikle duyarlı olduğunu” belirtti. 2010’da, şirket arama motorunu Çin’den çektikten sonra, Brin, Wall Street dergisine şunları söyledi, “ sansür uygulamasına, muhaliflerin gözetimine gelince, (Çin’de) totaliterliğin özeti ve ben şahsen bunu büsbütün sorunlu buluyorum.”

Poulson, “Sergey’in 2010’daki davasına fazlasıyla katılıyorum. Benim katıldığım şirket, o açıklamayı yapan şirketti.” dedi. Sansür karşıtı duruş değişiyorsa, o zaman “şirketin bir hissedarı ve çalışanı olarak daha fazla suç ortağı olamayacağını” söyledi.

Alenen ortaya çıkarılmadan önce, Google’ın 88.000 çalışanından sadece birkaç yüz tanesinin Dragonfly’dan haberi vardı. Poulson, kendisinden gizlenen çoğunluktan biriydi. Ancak şirketin arama sistemlerini geliştirmeye odaklandığı için –özellikle “uluslararası sorgu analizi” isimli bir alanda- onun çalışmasının bilgisi ve rızası olmadan sansürlü Çin arama motoruna entegre edilmiş olması mümkün.

Dragonfly’in haberleri Google’da yayıldığında, şirketin içinde protestolar başladı. İnternet devi’nin çalışanlarının 1400’den fazlası, sansür planının neden olduğunu söyledikleri “önemli ahlaki ve etik sorunları” değerlendirmek için bir kamu denetçisi atanmasını talep eden bir mektup imzaladı.  Söz konusu mektup, Dragonfly’ı çevreleyen gizliği kınadı ve şunu belirtti; Bizim acilen daha fazla şeffaflığa, söz hakkına ve süreçleri netleştime ve açma taahhüdüne ihtiyacımız var: Google çalışanlarının ne ürettiğimizi bilmeleri gerekiyor.”

Google’ın patronları çalışanların Çin arama motoruna ilişkin belgelere erişimlerini kapatarak öfkeyi bastırmayı denedi. Kaynaklar, geçtiğimiz ay yapılan bir personel toplantısında meydana gelen sızıntıları takiben şirketin kurallarını sıkılaştırdığını ve böylece uzaktan çalışan personellerin artık toplantıların canlı yayınını kendi bilgisayarlarında görüntüleyemeyeceğini belirtti. Sadece, Google ofisinde, yöneticiler tarafından denetlenen belirli bir odada izleyebilicekler.

Poulson, Google’ın bir çalışanı olmaya devam etmeyi ve protestolarını içeriden büyütmeyi denemeyi düşündüğünü söyledi. Meslektaşlarından bazıları Çin arama motorunu başlatma kararının halen geri alınabileceğini savundu ve ona istifa çağrısını yapmadan önce beklemesini söylediler. Poulson, “Ama sonra bu kararı değiştirebilme şansım yok.” dedi, “ eğer önceden istifa edersem, o zaman etkileme şansı var.”

Mayıs 2016-Haziran 2017 arasında, Poulson, şirketin Toronto’daki ofisine taşınmadan önce, Google’ın Mountain View merkezinde çalışıyordu. Bu eski meslektaşlarını şimdiye kadar tanıdığı en zeki ve en çalışkan insanlar olarak gördüğünü söyledi. Ancak şirketinin çalışanlarına daha çok Dragonfly uygulaması üzerine şirketten ayrılmamaları konusunda şaşırıyor.

“Bu konuda bu kadar az dayanışmanın olması inanılmaz,” dedi. “Benim anladığım şu ki; bir konuda ciddi bir etik anlaşmazlık olduğunda, uygun hareket tarzı istifa etmektir.”