The Night Of, senaryosunu Richard Price ve Steven Zaillian, yönetmenliğini ise James Marsh ve Steven Zaillian’ın yaptığı 8 bölümden oluşan suç-gizem-dram türünde bir mini dizi. HBO’da yayınlanan dizi aslında özgün bir dizi değil, daha önce BBC tarafından 2008-2009 yayın döneminde Birleşik Krallıkta “Criminal Justice” adında yayınlanmış dizinin Amerikan uyarlaması.
Riz Ahmed’in canlandırdığı ana karakter Nasir Khan Pakistan kökenli, Müslüman, 23 yaşındaki bir üniversite öğrencisi. Nasir(Naz-kendisine böyle hitap edilmesini istiyor, bende kendisinden Naz olarak bahsedeceğim bundan sonra-), bir gece davetli olduğu partiye gitmek için gizlice babasının taksisini alır ve yolda Andrea’nın taksisine binmesiyle partiye gitmekten vazgeçer. Birlikte Andrea’nın evine giderler, uyuşturucu ve alkolden sonra birlikte olurlar. Naz bir süre sonra Andrea’nın mutfağında uyanır ve gitmeden önce vedalaşmak için Andrea’nın odasına gittiğinde onu kanlar içinde bulur. Dizinin adındaki göndermede olduğu gibi Naz’ın bir gecede hayatı kararır, cinayetten, cinsel saldırıdan yargılanmaya başlar.
Dizinin ilk ve son bölümü dışındaki bölümleri genel olarak bir saate yakın olsa da aslında dizi, çok ağır ve durağan ilerliyor. Özellikle karakol-mahkeme-hapishane çekimleri çok ayrıntılı olan dizinin polis-hakim-savcı-avukat karakterler üzerinden adalet sisteminin eksik yanlarını yansıtması çok başarılı. Dizi Müslüman Naz’ın 11 Eylül sonrasında oluşan ön yargılarla birlikte hayatının nasıl zorlaştığını ve aslında genel olarak tüm Müslümanların hayatlarının bu ön yargılar sebebiyle nasıl zorlaştığını çok güzel anlatmış.
Yargılamaların uzun sürmesi sebebiyle “geç gelen adalet, adalet midir?” sorusunu soran dizi aslında bir nevi bunun cevabını da veriyor.
Adalet yavaşça yerini bulurken tutuklu yargılanan mahkumların, özellikle Naz gibi sıradan bir üniversite öğrencisinin gerçek suçlularla dolu hapishanede hayatta kalma savaşını gösteren dizi cezalandırmanın genel ve özel amaçlarını da sorgulamamıza sebep oluyor.Suçluların hapishanede cezalandırılmasının asıl amacı toplumu korumak mı yoksa suçluları rehabilite ederek topluma kazandırmak mı?
Uzun süren yargılamalar sebebiyle tutuklanan kişiyi hapishane ortamı ne kadar etkiler? Hapishane ortamı suçluları rehabilite mi eder yoksa suç işlemeye eğilimli, toplumdan dışlanmış bir birey haline mi getirir?
Dizide uzun süren yargılama devam ederken belli bir süre sonunda gerçek suçlunun kim olduğunun artık önemsenmediği, dosyanın kapatılması için uğraşıldığını görüyoruz. Toplumda düzeni ve adaleti sağlamak için oluşturulmuş hukuk sisteminin pahalı bir hizmet olması nedeniyle kimi zaman bunun adaleti sağlamanın önüne geçtiği ise maalesef gerçek. Uzun süren yargılamalar, yargılamalar uzadıkça artan masraflar, hapishane ortamının suç işleme eğilimini arttırması birbirini izleyen kısır döngüler halini aldıkça sistemin belli bir yerde tıkanabilme ihtimali artmakta.
Dizide ayrıca avukat karakterler üzerinden yargılanan kişinin masumiyeti veya suçu işleyip işlemediğinin önemi üzerinde de durulmakta. Savunulan her kişinin masum olamayacağının, suçlu olsa dahi en iyi şekilde savunulmayı hak ettiğinin altı çizilse de belli bir süre sonra avukatların sadece davayı kazanmaya odaklandıklarını da görüyoruz.
Avukat bir abinin söylediği gibi “insanlar suç işlediklerinde insanlıktan çıkmazlar.” Peki ya müvekkilimiz Hitler ise? Cevaplanması gereken temel sorulardan biri. Hitler gibi soykırım yapmış birinin veya bir seri katilin avukatı olur muydunuz? Dizideki avukat karakterlerden John Stone’nun dediği gibi kamu görevlisi olarak işinizi mi yapardınız , yoksa vicdanınızı mı dinlerdiniz?
Son olarak dizide sıkça vurgulanan bir nokta ise yargılanan kişinin kıyafeti. Bir insanın kıyafeti onun hakkındaki ön yargılarımızın temelini oluşturduğundan dikkat edilen bir konu kıyafet. Ülkemizde de sıkça tartışılan duruşmada takım elbise giyip iyi halden indirim alma(?), dizide de tutuklunun yargılanırken jürinin gözündeki imajını kötü etkilememek amacıyla kıyafete ayrıca dikkat ediliyor.
“Ön yargılarımız yüzünden ve şartların da suçlu gösterdiği ama gerçekte suçlu olmayan insanlar, gerçek bir suçluya dönüşür çünkü onlara başka bir yol bırakmıyoruz. Dünyadaki hukuk sistemi ‘adaleti sağlamak’ deyimi üzerine kuruludur. Bunun ise suçlu suçsuz ayırımı yaparak suçlu tarafı belirleyip ona ceza vermekle olacağını düşünen sisteme çok iyi bir eleştiri getiriyor the night of dizisi”.-bir izleyici yorumu-
hukuktar 