Kaynak: https://www.technologyreview.com
Otonom sürüşteki hızlı gelişmeler, geleceğin arabalarını etik tercihler yapmak zorunda bırakacağı için endişelere neden oldu. Örneğin aracın çarpışmadan kaçınmak için direksiyonu kırması dışarıdaki insanların ciddi biçimde zarar görmesine neden olacaksa ne olacak?
bu konuda endişelenenlerden biri de Amerikan Ulusal Trafik Güvenliği Kurulu başkanı C.Hart. Hart MİT Teknoloji Teftiş Kuruluna, federal düzenlemelerin emniyet standartlarının güvenilir olmasında gerektiği kadar otonom arabalarının da temel ahlaki değerlerinin belirlenmesi için federal düzenlemelerin gerekeceğini söyledi.
Hart, Amerikan Ulusal Trafik Güvenlik Kurulu’na sürücüsüz araba tasarımcılarının da uçak imalatçılarının yaptığına benzer biçimde arabalarının kritik parçalarını bozulmaya korunaklı bir biçimde yapmaları gerektiğini söylüyor.
Bir Mercedes Benz sürücüsüz araba prototipi
Hart, devletin bu meseleye el atıp ”Bana sorun çıkma olasılığının daha az olduğu tasarımlarınızı göstermeniz gerekir ya da alınacak tedbirlerle bu sorunun insanları öldürmeyeceğini bana garanti etmeniz gerekir.” demesi gerektiğini söyledi.”
Hart ayrıca etik önceliklerin kodlandığı yazılımlar için kuralların gerekeceğini söyledi. Hart sürücüsüz arabanın yüz yüze geleceği, kontrolden çıkan kamyonun yol açacağı olası ölümcül çarpışma ile kaldırıma yönelerek yayalara çarpma arasında tercih yapması örneğini verdi. “Bu durumda bana göre federal devlet cevabın aranacağı adres olacak. Bu tarz etik tercihler kaçınılmaz olacak.” Dedi Hart.
8 aydır Ulusal Ulaştırma Emniyeti Kurulu sürücüsüz arabaların nasıl düzenlenmesi gerektiğini değerlendiriyor ve yakın gelecekte değerlendirme raporunu açıklayacak. Ancak şimdiye kadar bu kurulda otomatik sürüşün etik kaygıları görüşülmedi.
Kaliforniya gibi eyaletlerden gelecek sürücüsüz arabalar için ve Alphabet, Uber gibi şirketler tarafından test edilen prototip araçların hedeflendiği ne tür düzenlemeler olacak? Kaliforniya, dikkatli sürücülerin her zaman kontrolü ele almaya hazır olmalarını gerektiriyor ve de şirketlerin dosyalarında insanların devreye girmeleri gereken durumları ayrıntılarıyla birlikte rapor etmeleri gerekiyor.
Ryan Calo, Washington Üniversitesi’nde bir Robot Hukuku uzmanı, şimdiye kadar ki teorik etik çalışmalarının pratik kurallar ya da sistem tasarımları olarak sürücüsüz arabalara aktarılabilmesi konusuna şüpheyle bakıyor. Calo, otonom arabaların insanların gerçek hayatta karşılaşabileceği durumlardaki değişik faktörleri anlayabilecek düzeyde olamayacaklarını düşünüyor.
Calo, kullanmaya can attığımız sürücüsüz arabalar pek çok kazayı önlese de bazen hiçbir insanın yapmayacağı ölümcül hataları sürücüsüz arabaların yapmasının asıl ikilemi oluşturacağını düşünüyor. “Eğer sürücüsüz araba, bebek arabası ve pazar arabası ile aynı anda karşılaşırsa pazar arabasının insan hayatından daha değersiz olduğuna karar veremez.” Dedi Calo. “Fakat eğer on binlerce insanın hayatını kurtaracağı için otonom araba insanların kullandığı arabadan daha güvenliyse ne olacak?
Patrick Lin, Cal Poly devlet üniversitesinde felsefe profesörü olan Patrick Lin ve kar amacı gütmeyen Daimler-Benz’in desteğiyle etik ve otonom sürüş alanında çalışmış olan San Luis Obispo, otonom arabalarla ilgili etik görüşmeler yapmanın bu kadar çabuk gözardı edilmemesi gerektiğini söylüyorlar. Obispo, sensörlerdeki, yapay zekadaki ve yüz tanıma yazılımındaki ilerlemelerin, büyük ihtimalle otonom arabaları bir hayatı kurtarmaya ve başka bir şeyi feda etmeye karar verebilecek kapasiteye ulaştıracağını söylüyor.
LİN, “Tedbir alarak sorunları kaza yerine gitmeden sezmemiz ve bunları çözmemiz daha iyidir.’’ Dedi. “Bu öylesine bir durumdur ki şirketi yok edebilecek ya da sanayide kocaman bir kara lekeye yol açabilecek bir mahkeme sürecine neden olabilir.”
Etikteki federal standartlar ya da emniyetle ilgili görüşler de sürücüsüz arabaların karar vermesine kolaylık sağlayabilir. Lin, araba imalatçılarının genellikle arabalarının içindeki yazılımın çalışma tarzının bilgisayar korsanlarından ve rakiplerinden gizli kalmasını istediğini söyler. “Araba imalatçıları, programlarında ve çarpışma optimizasyon düşüncelerinde sır küpü olmalarıyla bilinirler.”
Çeviren: Ömer Mert ZİHNİ
hukuktar 