Kaynak: Benefit or Burden? The cities trying out UBI
Dünya genelinde, temel gelir tasarısı şehirler tarafından deneme aşamasında. Yerliler için olan yararlar ortada- ancak şehirler için neler söylenmeli?
Müşteriler, yakın 2017’de, Finlandiya Sosyal Güvenlik Kurumu, Kela’da, Ülke’nin daha yeni başlattığı-şimdilerde bitmiş olan temel gelir denemesinde. Fotoğraf: Kimmo Brandt/EPA
Lance Dingman’ın uzun yıllardır ilk defa dondurucusunda yiyecek bulunuyor.
Hamilton, Ontario, Kanada’dan Dingman, 1998’de kemik enfeksiyonu sebebiyle bir bacağını kaybetmiş ve şuan protez kullanıyor. Aynı zamanda akıl sağlığı sorunları ile başa çıkmaya çalışıyor. Önceleri engelli maaşı alıyordu ancak verilen pay o kadar azdı ki hiçbir zaman yoksulluğun dışına çıkamıyordu. Bugün 56 yaşındaki Dingman, her ay şehrin temel gelir pilot projesi altında 1,900$(£1,080) alıyor- ve bunun hayat değiştiren türden bir yenilik olduğunu söylüyor.
“Bir sonraki adımımı planlayabiliyorum,özellikle yiyecek konusunda,” diyor. “Sağlığım genel olarak iyileşti çünkü diyetim daha iyi. Aynı zamanda hijyenik ürünleri de alabiliyorum-ki önceden benim için bu çok zordu.”
En belirgin etkilerden biri ise kazanmış olduğu özgüven. ” Temel gelir bana ekstra birkaç parayla hayatım için gerekli olan şeyleri almamı sağlayarak onurlu bir yaşam sürme özgürlüğünü verdi,” diyor Dingman. “Ben bu fırsatı en iyi şekilde kullanmak istiyorum ve nihayetinde tam zamanlı bir işte çalışma amacım var… Hayatımda daha çok kontrol sahibi oldum.”
551,000 nüfuslu şehir, Hamilton, evrensel temel gelir tasarısını üç yıllık deneme süresinde kullanacak olan üçüncü şehir oldu. Finanse edilen ilçe yönetimi, pilot temel gelirin her 1,000 katılımcı bireye $17,000 verilerek – ek olarak $6,000 engelli vatandaşlar için ilave yapılması ile- yoksulluğu indirgeme konusunda mevcut olan sosyal güvenlik sisteminden daha etkili olup olmayacağını test ediyorlar.
Hamilton, Ontario. Fotoğraf: Alamy Stock Photo
Ontario’da, temel gelir modeli standart olan sosyal yardım miktarının iki katını öneriyor, Hamilton Roundtable for Poverty Reduction direktörü olan Tom Cooper, çoktan en önemli yapı olan ”onurun restore edilmesiyle” pozitif sonuçlar elde edildiğini söylüyor.
“Temel gelir pilotuna katılan insanların, gelecekleri ile ilgili düşler kurmaya başladıkları ve yeniden umut sahibi oldukları gözlemleniyor.” diyor. “Şahsen, 21. yüzyılda temel gelirin en önde gelen sosyal politika zorunluluğu olacağına inanıyorum.”
Dünya’daki temel gelir deneme süresi bitmiş şehirlerde, destekçiler arasında temel gelirin toplumun eşitsizliğinin bir nebze giderilmesine yardımı olacağı ve insanlara belirsiz gelecekleri karşısında sosyal finansal dayanak sağlayacağı konusu tartışılıyor. “Eğer yapay zeka insan işlerini ele geçirirse, evrensel gelir zamanla gerekli olacak.” Elon Musk iki hafta önce attığı tweetinde. Jeremy Corbyn, Bernie Sanders, Mark Zuckerberg ve Nobel ödülü sahibi ekonomist Angus Deaton aynı zamanda bu fikri destekliyor.
Para’nın getirdiği yarar ülke sakinleri için ortadayken- şehirlerin yararları neler?
Avrupa’da ilk tasarıyı test eden yetkili mercilerden biri olan Barselona B-Mincome. Ekim 2017’de kurulmuş, Belediye Meclisi tarafından finanse edilmekte ve bağışları da Avrupa Komisyon Programı olan Kentsel Yenilik Hareketleri tarafından sağlanmakta. İki yıllık pilot tasarısı, şehrin en yoksul kesimi olan, Besos bölgesindeki 1,000 aileye her ay €100 (£88) ve €1,676 arasında bir ek gelir verilmesini garantiliyor.
”Sosyal Ekonomi” projesine de katılan 900 ailenin aynı zamanda iş bulmaları, konut sağlamaları ve toplumsal faaliyetleriyle bağlantı kurularak çevreleri ve zaman bankaları yani katılanların becerilerini ve zamanlarını para yerine takas etmeleri gibi yoksulluğa karşı olan açık, yaratıcı çözümler analiz ediliyor.
Barcelona, Ekim 2017’de B-Mincome tasarısının açılışının yapıldığı yer. Fotoğraf: Rocky89/Getty Images
“Şehirlerdeki yoksulluğun üstesinden gelebilmek için toplumu nasıl daha verimli bir şekilde harekete geçireceğimize bakmalıyız çünkü geleneksel uygulamalar ile refah durumunu sağlamaya yönelik kamu politikaları işe yaramıyor.” diyor, B-Mincome proje menajeri olan Fernando Barreiro.
”Bedava para” tasarısı ile sömürge sınıfının oluştuğu en çok duyulan eleştirilerden biri. Hamilton pilotu, katılımcıların gelir güvencesi ile fiziksel ve akıl sağlıklarının gelişip gelişmediğini, ve bir iş ile meşgul olup ev geçindirmeyi devam ettirebilme yetilerini değerlendirecek.
Ancak Evrensel Gelir Projesi kurucu ortaklarından Jim Pugh, yapılan birçok araştırma sonucunda temel gelir tahsil edilen kişilerin çok az bir kısmının iş gücünü bıraktığını söylüyor.
“Bazı deneyler ile temel gelirin girişimciliği arttırdığı bulunmuş durumda, ki bu da en nihayetinde daha fazla istihdamın yolda olduğuna rehberlik ediyor.” diyor Pugh. “Gerçek şu ki birçok insan topluma fayda sağlamak istiyor. Eğer biz onlara temel bir finansal güvence sağlayabilirsek, bunu gerçekleştirmek için bir yol bulacaklardır.”
Stockton, California 100 aileye aylık 500$ gelir sağlayacak yardımsever bir finansal bağış yapacak. Fotoğraf: Justin Sullivan/Getty Images
Stockton Kaliforniya, gelecek yıl, bazı yoksul sakinlerinden olan 100 aileye her ay $500 (£377)- hayırseverler tarafından finanse edilmiş bağışlardan- 12 ve 18 aylık periyotlar dahilinde vermeyi temel gelir kapsamında garantileyecek ilk ABD şehri olacak.
“Neredeyse Amerikalıların yarısının acil bir durum söz konusu olduğunda ellerinde $400 bile olmadığını belirtirsek, şahsen bu tasarının alıcılar arasında kayda değer bir etki bırakacağını düşünüyorum.” tasarının direktörü Lori Ospina, diyor. “Var olan ekonomik durumun yenilikçi ve etkili bir çözüme ihtiyaç duyduğunu düşünüyoruz ve umuyoruz ki diğer şehirlerdeki liderler de mevcut durum karşısında tedbirler almayı sürdürürler. Bu, umut ediyoruz ki daha geniş çaplı ulusal bir hareket haline dönüşümünde bir başlangıç olur.”
hukuktar 