Kaynak: export.gov
Uluslararası ticaret ile uğraşanların günümüz küresel piyasasında başarılı olabilmesi ve yabancı rakiplerine karşı üstünlük sağlayabilmesi için müşterilerine mutlaka aşağıdaki ödeme yöntemlerinden birini de barındıran cazip satış koşulları sunması gerekmektedir. Çünkü zamanında ve tam ödeme alabilmek her ihracatın nihai hedefidir. Ödeme riskini en aza indiren bir ödeme yöntemi seçerken alıcının ihtiyaçlarına da çok dikkat etmek gerekmektedir. Aşağıdaki şemada uluslararası ticarette kullanılan beş temel ödeme yöntemi gösterilmiştir. Karşı taraf ile anlaşma yapılırken ve ya öncesinde aşağıdaki ödeme yöntemlerinden hangisinin her iki taraf açısından da kabul edilebilir olduğunu iyi belirlemek gerekir.
Önemli Noktalar
- Uluslararası ticaret ithalatçı ve ihracatçı arasındaki ödemenin zamanına ilişkin belirsizliğe sebep olan geniş bir risk yelpazesi sunar.
- İhracatçı açısından her satış, ödeme alınana kadar bir hediye niteliğindedir.
- Bundan dolayı ihracatçı parasını bir an önce –sipariş verildiğinde ve ya ürünler gönderilmeden önce- almak ister.
- İthalatçı açısından ise malları teslim alana kadarki her ödeme bir bağış gibidir.
- Bundan dolayı ithalatçı ürünleri bir an önce almak ve ödemeyi ise mümkün olduğu kadar geç -ürünleri satıp ihracatçıya olan borcu kadar kazandığında- yapmak ister.
Peşin Ödeme
Peşin ödeme yönteminde ihracatçının herhangi bir riski yoktur çünkü ithalatçı, malları almadan önce ödemeyi yapmıştır. Uluslararası ticarette en yaygın kullanılan peşin ödeme yöntemleri havale ve ya kredi kartı ile ödemedir. İnternet dünyasındaki gelişmeyle birlikte emanet yöntemi de bir başka peşin ödeme metodu olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat ithalatçı açısından peşin ödeme yöntemi en az ilgi çeken yöntemdir çünkü bu ona negatif bir nakit akışı sağlar. Ayrıca yabancı alıcılar parayı peşin ödediklerinde malların gönderilmeyeceğine dair bir endişeye kapılırlar. Bundan dolayı peşin ödeme yönteminde ısrarcı olan satıcılar daha uygun ödeme yöntemleri sunan rakiplerine karşı rekabet gücünü kaybederler.
Akreditif
Akreditif, uluslararası ticaretin en güvenilir enstrümanlarından biridir. Bu yöntem alıcının anlaştığı bir banka tarafından, akreditifte belirlenen koşullar yerine getirildiği takdirde ödemenin satıcıya yapılacağının taahhüt edilmesidir. Alıcı kendi bankasına bu hizmeti sağlaması için bir ödeme yapar. Alıcının güvenilirliği hakkında bilgi sahibi olunamadığı durumlarda akreditif oldukça güvenilir bir yöntemdir çünkü satıcının muhatabı artık alıcı değil onun bankasıdır. Akreditif aynı zamanda alıcı açısından da son derece güvenilir bir yöntemdir keza satıcı yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde banka tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz.
Açık Hesap
Açık hesap, malların ödemesi yapılmadan önce teslimatının yapıldığı satış işlemidir, uluslararası ticarette genellikle bu satış 30, 60 veya 90 gün sürmektedir. Bu yöntem ithalatçının nakit akışı ve maliyetleri açısından en avantajlı yöntemlerden birisi olmakla beraber ihracatçı açısından ise en riskli yöntemlerden birisidir. Yoğun rekabet ortamının bulunduğu dış ticaret ortamında yabancı alıcılar sürekli olarak ihracatçılara açık hesap ödeme yöntemi belirleme konusunda baskı yapmaktadırlar. Bundan dolayı, müşterilerine kredi açmak istemeyen satıcılar rekabet güçlerini kaybedebiliyorlar. İhracatçılar bu kılavuzun devamında bahsedilen ve paralarını alamama riskini önemli ölçüde azaltan ticaret finansman tekniklerini kullanarak rekabet edilebilir bir açık hesap yöntemi kullanabilirler. Açık hesap teklif edilirken ihracat kredi sigortası kullanılarak ek bir güvence alınabilir.
Konsinye Satış
Uluslararası ticarette konsinye satış, açık hesabın bir varyasyonudur. Ödeme, yabancı distribütör tarafından mallar son tüketiciye satıldıktan sonra yapılır. Konsinye satış işleminde yabancı distribütör satıcının markası altında bulunan malları alma, yönetme ve satma işlemini aralarında yaptıkları anlaşma ile gerçekleştirir. Bu yöntem ihracatçı tarafından son derece riskli bir yöntemdir, parasını alma garantisi de yoktur çünkü satıcının malları, yabancı bir ülkede ve kendisinden bağımsız bir distribütör tarafından satılmaktadır. Öte yandan bu yöntem, alıcının mallara ulaşması ve teslimat hız kazanacağından, ihracatçıya rekabet gücü kazandırmaktadır. Konsinye satış yönteminde ihracatçı yurt dışı pazarına doğrudan doğruya kendisi girmediği için depo, mağaza ve yönetim giderlerinden de kurtulmuş olacaktır. Konsinye satış yöntemi ile yurt dışına satışta başarılı olmanın yolu güvenilir ve saygın bir ortaklık kurmak ve ya üçüncü parti lojistik sağlayıcı bulmaktır. Malların başına nakliye sırasında ve ya yabancı distribütördeyken bir şey gelmesini önlemek ve malların parasını alamama riskini azaltmak için uygun sigortalar yapılmalıdır.
Çeviren: Halit KARAMAHMUTOĞLU
hukuktar 